Genel Bakış

Ezidilerin en çok bilinen bayramlarından Kızıl Çarşamba her yıl Nisan ayının 13’ünü izleyen ilk çarşamba kutlanıyor. Ezidiler, Yaradılışta yer alan Meleğin nisan ayını izleyen ilk çarşamba yeryüzüne indiğine ve böylece evrenin yaratılışının tamamlandığına inanıyor. Doğanın ve yaşamın farklılığını temsilen bu özel günde özellikle yumurtaları boyuyorlar. Geleneksel yemekler yapıyorlar. Ezidi inancına göre Tanrı Ezda her yıl bu dönemlerde, kötülükleri ortadan kaldırmak ve insanlar arasında iyiliği yaymak için yeryüzüne Tavus Meleği gönderir. Tavus Melek temizlik, saflık, iyiliğin temsilidir. Ezidiler için oluşumun tamamlandığı ve ruhun Adem’in bedenine yerleştiği kutsal gün olarak kabul görür. Ezidi dinine göre Yaradan’ın emriyle dört element oluşturuldu: Toprak, Su, Hava ve Ateş. Bu da bu bayramda bir yumurtanın kaynatılması ve ardından soğutulması ve boyanması işlemiyle gösterilir.

Bu bayram yeniden doğuş anlamı da taşıyor. İnanca göre nisan tüm yılın en güzel ayıdır ve yılın ‘Gelini’ tek gelini olarak kabul görüyor. Bu yüzden evlilik merasimlerini bugüne denk getirmemeye çalışıyorlar. Nişanlı çiftler, sadece bayramda kalabalık şekilde yakın dost ve arkadaşlarıyla güzel anlar geçirirler.

Bu Bayramda yapılan başlıca ritüeller

1. Bayram kutlamaları, dağlarla çevrili olan kutsal mekân Laleş Tapınağı’nda bir araya gelerek, Baba Şeyh ve kıdemli din adamlarının katılımıyla tef eşliğinde beyit okunarak, tören başlıyor. Günahlardan arınılan Enzel Köprüsü’nün kapısını öperek, dualar edip, üç tur atıyorlar. Ezidiler, Şeyh Adiy başta olmak üzere çok sayıda Ezidi şeyhine ait mezarın bulunduğu Nurani Dergahı’nda, ruhani liderleri olarak kabul ettikleri Baba Şeyh’in elini öperek dua ediyorlar. Tapınağa yalın ayakla giren Ezidiler, tapınağın içerisinde bulunan kolonlara kumaşlarla üç düğüm atıp, çözerek dilek diliyor. Laleş’in kutsal vadisinde 365 adet mum yakıyor. Bu mumlar; yeni yılın başlangıcını, baharın doğuşunu ve yenilenmesini ilan eden gün sayısını temsil ediyor.

2. Çarşamba sabahı çocuk, genç ve bölgedeki şahsiyetler “kari” adı verilen otu (Bu ota bir tek bayram günü ”Bênav” “isimsiz” denilir ve gülleri, kırmızı şakayıklardan toplamaya çıkıyor. Kadınlar yeşile, kırmızıya, sarıya, kahverengiye ve mora boyadıkları ve “Bınag” dedikleri rengarenk yumurtaları, “Kulore” adı verilen ekmekle özellikle yoksul ailelere dağıtıyor.

3. Bazı çiftçiler bir miktar renkli yumurta ile tarlalarına gidip, bereketli bir yıl geçirmeleri için tarlalarının ortasında yumurtayı yiyerek, kabuklarını o yıl bereket getirsin diye toprağa serpiştiriyor.

4. Bayramda misafirlere yerel yemeklerin yanı sıra tatlılar, kuruyemişler ve renkli yumurta sunuluyor.

5. Aile üyeleri, arkadaş ve yakın çevre arasında renkli yumurtalar tokuşturularak, bir nevi kendi aralarında oyun da oynuyor.

6. Mezarlıklar ziyaret ediliyor, dualar edildikten sonra hayır için yemekler yapılarak dağıtılıyor.

7. Besicilik yapan aileler, o gün hayvanlarını sağmayıp, özellikle bir gün önce yaptıkları yoğurdu komşularına dağıtıyorlar.

8. Kanaat önderlerinin başını çektiği erkekler, mezarlığı ziyaret eder, tüm evler hazırladıkları yemekleri ortak bir alana götürüp, birlikte yemek yer ve bayramlaşır.

9.Doğanın güzelliğini ve bitkilerin tohumlarını korumak için toprağı sürmezler.

Bayramda yapılan her ritüel ve sembolün de anlamı var.

Yumurta; tüm canlıları ifade ediyor. Evrenin Allah tarafından yaratılması anlamına gelir ve yumurta kırmanın birçok farklı anlamı vardır. Yumurta kabuklarını toprağa serpiştirmek, iyilik ve bereketin serpiştirilmesi anlamına geliyor. Yumurtanın renklendirilmesi, evreni yansıtması anlamına geliyor. Ekmek ve yiyecek dağıtılması, ilişkilerin güçlendirilmesi anlamına geliyor.

Kırmızı çiçek ve kari otunun toplanması; inanlar arasında neşe ve iyimserliğin başlangıcı ve devamı olması anlamına geliyor.

Gezeceğimiz Yerler

• Laleş Tapınağı
• Amediye
• Duhok
• Erbil

Tavsiye Edilen Uçuş Bilgileri

Gidiş
THY İstanbul – Yüksekova – 14 Nisan 2025

Dönüş
THY Yüksekova – İstanbul Havalimanı – 18 Nisan 2025