Her yıl güney yarım kürede kış gün dönümüne denk gelen 24 Haziran’da kutlanan Güneş Festivali, orijinal adıyla İnti Raymi, kökenleri 15. yüzyıla dayanan eski bir İnka kutlaması. Dönemin Tanrı İmparatoru Pachacutec Inka tarafından, Güneş Tanrısı İnti’ye duyulan saygıyı göstermek ve onu onurlandırmak için kutlanmaya başlanan İnti Raymi, günümüzde Rio Karnavalı’ndan sonra Güney Amerika’nın en çok ilgi uyandıran ve binlerce yerli ve yabancı turisti kendine çekmeyi başaran en büyük ikinci festivali.
Antik İnka Döneminde İnti Raymi
İnti Raymi, dinini Güneş kültürüne dayandıran Tahuantinsuyo İmparatorluğu döneminde düzenlenen en büyük ve en görkemli festivaldi. İnti Raymi’den önce üç günlük bir arınma ve oruç dönemi yaşanır; bu dönemde insanlar sadece su, çiğ mısır ve chucam adı verilen bir bitki tüketirlerdi. Ardından gün dönümü sabahı Cusco halkı meydanda toplanır, ayakkabılarını çıkarır ve doğan güneşi karşılardı. Güneş gökyüzünde yükseldikçe, insanlar çömelir ve ağzına kadar adaklarla dolu iki altın kupayı kaldırmadan önce bir saygı işareti olarak güneşe öpücükler gönderirdi. Aqha denilen mısırdan yapılan, fermente edilmiş alkollü içecek, Sapa Inka tarafından Güneş tanrıya sunulur ve imparator bu içkiden bir yudum aldıktan sonra sırasıyla önce soylular ve daha sonra bütün katılımcılar İnti’ye şükranlarını sunardı. Renkli danslara ve sembolik birçok ritüele deniz kabukları ve müzik aletlerinin sesleri eşlik ederdi. Erkekler ve kadınlar yüzlerini sarıya boyar ve boynuzları müzik aleti olarak kullanılan geyik başları takarlardı.
Renkli danslar ve mumya geçit törenleriyle geçen günlerin ardından kutlamalar, Coricancha Tapınağı’nda lamaların kurban edilmesiyle doruğa ulaşırdı. Siyah lamalar bir tören bıçağı olan tumi ile kesilir, organları gelecek yılın nasıl geçeceğini anlamak için gözlemlenir ve sonra yakılırdı. Bu ritüel aynı zamanda İnka mitolojisinde saygı duyulan bir tanrıça olan Pachamama’ya yani Toprak Ana’ya bir sonraki yıl bereketini üzerlerinden çekmemesi için de yapılırdı.
Günümüzde İnti Raymi
İnka imparatorunun huzurunda gerçekleşen son İnti Raymi 1535 yılında gerçekleşti; yani 1536'daki İspanyol fethinden bir yıl önce. Bu tarihten sonra İspanyol sömürgeciler ve onların Katolik rahipleri bu töreni ve diğer dini uygulamaları pagan kökenleri nedeniyle yasakladı.
İspanyol fethinden sonra yasaklanan İnti Raymi, yüzyıllar sonra 1944’te Faustino Espinoza Navarro ve yerlilerin İnti Raymi’yi yeniden canlandırmaya karar vermesiyle bir kez daha hayat buldu. 1944'ten bu yana, Inti Raymi'nin yıllık teatral temsili 24 Haziran'da Saksaywaman'da, Cusco'nun merkezindeki orijinal kutlama alanından iki kilometre uzakta gerçekleşiyor ve binlerce turistin ve yerel ziyaretçinin ilgisini çekmeye devam ediyor.
Günümüzdeki İnti Raymi kutlamaları, eski mumya alayı olmamasına ve gününün sonunda şükürler olsun ki sadece bir hayvanının kurban edilmesine rağmen tüm görkemini koruyor. Kutlamalar sabahları İnkaların, Güneş Tapınağı Korikancha’nin önündeki büyük alanda toplanmasıyla başlıyor. Tören, İnka İmparatorluğu’nun dört soyundan temsilcilerin gelişiyle Sapa Inca’nın, Quechua dilinde Güneş’e hitap ettiği ve tüm nimetleri için ona teşekkür etmesiyle devam ediyor. Daha sonra imparator bir taht üzerinde taşınıyor ve tören alayı Sacsayhuaman Kalesi'ne doğru yaklaşık beş kilometrelik sembolik bir yolculuk yapıyor. Sapa İnkası burada Güneş'e cömertliği için teşekkür etmek üzere birçok ritüel gerçekleştiriliyor ve lamanın kurban edilmesiyle törenin en ikonik bölümü yerine getirilmiş olunuyor.
İnti Raymi, barındırdığı birbirinden özel birçok ritüel ve sembolik özelliğiyle, dünyanın bu bölgesindeki en önemli kültürel ve geleneksel tezahürlerden biri. Festival antik zamanların en gelişmiş ve ileri medeniyetlerinden biri olan İnkaların ruhunu hissetmek ve geçmişe yolculuk yapmak isteyenleri kendine çekmeye devam ediyor ve bu davete devam edecek gibi görünüyor.
Yurt dışı turlarımız için tıklayın.
